Ergonomie omvat een breed scala aan onderwerpen. Er worden verschillende deelgebieden onderscheiden, maar in de praktijk blijken deze heel vaak door elkaar heen te lopen. Het zijn;
Op een (basis)school kan een ergonoom op heel veel terreinen aan het werk. Vaak is het vinden van het ‘laag hangende fruit’ een goed begin en van daaruit stapsgewijs een vervolg te kiezen.
Fysieke ergonomie
De fysieke ergonomie bestudeert vormen, afmetingen, bewegingen en krachten van het menselijk lichaam en hoe deze zich verhouden tot de omgeving. Centraal staat kennis over de menselijke anatomie en fysiologie.
Op school wordt fysieke ergonomie o.a. toegepast bij:
- Tafels en stoelen passend maken / kiezen aan de hand van de lichamelijke afmetingen van kind / leerkracht
- Beeldschermwerkplekken passend maken / kiezen aan de hand van de lichamelijke afmetingen van kind / leerkracht
Cognitieve ergonomie
De cognitieve ergonomie bestudeert de manier waarop mensen informatie waarnemen, verwerken en onthouden. Centraal staat kennis over mentale informatieverwerking.
Op school wordt cognitieve ergonomie o.a. toegepast bij:
- Informatiedragers zoals weektaakbladen, opdrachtbladen
- Informatiedragers voor ouders, aankondigingsborden, gedragsregels etc.
Sensorische ergonomie
De sensorische ergonomie bestudeert de manier waarop mensen hun omgeving horen, zien, ruiken en voelen. Centraal staat kennis over het menselijk zintuiglijk systeem.
Op school komt sensorische ergonomie o.a. terug in:
- Hoe beleven kinderen de school? Ruikt het er lekker of vies? Hoe is de akoestiek; is er veel geluid of juist weinig? Hoe voelt het aan je voeten als je door de gangen of het klaslokaal loopt? Is het er warm of koud? En hoe zit het met de kleuren die je overal om je heen ziet?
Organisatorische ergonomie
De organisatorische ergonomie bestudeert de interactie tussen mens en bedrijfsstructuur en het effect op bedrijfsresultaat en menselijk welzijn. Centraal staat kennis over het functioneren van mensen in bedrijfsstructuren.
Op school, zeker ook als bedrijf te zien, zie je organisatorische ergonomie o.a. terug in:
- Looproutes van kinderen, ouders, leerkrachten door de school op verschillende momenten
- Opbergen van leermiddelen, voorraden, thema-dozen, schoolmeubilair etc.
Gedragsergonomie
De gedragsergonomie bestudeert de manier waarop mensen in hun omgeving gemotiveerd worden tot bepaald gedrag. Centraal staat kennis over het menselijk gedrag (sociale psychologie).
Op school komt gedragsergonomie aan de orde bij vragen als:
- Hoe kun je mensen door middel van het ontwerp / elementen in de ruimte sturen tot bepaald gedrag, bijvoorbeeld gekozen looproutes.
- Hoe kun je er door middel van het ontwerp / elementen in de ruimte positief aan bijdragen dat iemand zich op zijn gemak voelt of zich ’thuis’ voelt. Of: hoe kun je er zo voor zorgen dat iemand zich ‘de baas’ voelt, of juist niet…
Bovenstaande poster verscheen in het Tijdschrift voor Ergonomie, jaargang 37(1).
Meer lezen over deelgebieden ergonomie: Human Factors NL
Ontwerp iconen: Panton bv